Διαβητικό πόδι, είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα συμπτώματα και τις επιπλοκές του σακχαρώδη διαβήτη στα κάτω άκρα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ορίζει ως «διαβητικό πόδι», το πόδι ασθενούς με σακχαρώδη διαβήτη, όταν παρουσιάζει επιπλοκές όπως: εξέλκωση, λοίμωξη των ιστών, περιφερειακή νευροπάθεια ή διαβητική αρτηριοπάθεια ή συνδυασμό αυτών. Έλκος, είναι κάθε ανοικτό τραύμα/πληγή, που επουλώνεται δύσκολα. Το διαβητικό έλκος συνεπώς, είναι μια επιπλοκή του διαβητικού ποδιού.
Οι διαβητικοί ασθενείς με νευροπάθεια στα κάτω άκρα, δεν νιώθουν πόνο, λόγω μειωμένης αισθητικότητας, με αποτέλεσμα να είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι σε μικροτραυματισμούς, που μπορεί να οδηγήσουν στη δημιουργία πληγών και εξελκώσεων. Η ελλιπής αιμάτωση των κάτω άκρων, λόγω της αποφρακτικής αρτηριοπάθειας, δυσκολεύει την επούλωση των ελκών και συμβάλλει στην περαιτέρω νέκρωση των ιστών. Η μόλυνση του τραύματος στις περιπτώσεις αυτές είναι πολύ συχνή, και η εξέλιξή της μπορεί να είναι ραγδαία, και να καταλήξει σε γάγγραινα και ακρωτηριασμό. Την κατάσταση επιβαρύνουν παράγοντες όπως η υπέρταση, το κάπνισμα, η παχυσαρκία, το άγχος και άλλοι ορμονικοί και γενετικοί παράγοντες.
Τα βασικότερα συμπτώματα, που θα πρέπει να θορυβήσουν τον ασθενή είναι:
- Πρησμένο και ερεθισμένο πόδι
- Λείο και ερυθρό πόδι
- Φουσκάλες ή κάλοι στο πόδι
- Ξηροδερμία
- Μελανιασμένο πόδι ή και το αντίθετο, δηλαδή αποχρωματισμός του ποδιού
- Έλκος
- Πτώση των τριχών του ποδιού.
Η έγκαιρη διάγνωση, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο στη θεραπεία του διαβητικού ποδιού. Σημαντικό ρόλο παίζει, η αποκλειστική χρήση παπουτσιών με εξατομικευμένους ορθωτικούς πάτους ή ανατομικών παπουτσιών, που απορροφούν τις πιέσεις και τους κραδασμούς του εδάφους, μειώνοντας έτσι στο ελάχιστο, την πιθανότητα τραυματισμών στα πόδια.
Επίσης, η εκπαίδευση του ασθενή παίζει καθοριστικό ρόλο. Πρέπει λοιπόν, από τον ίδιο να γίνονται τα εξής :
- Καθημερινός οπτικός έλεγχος των δακτύλων, και τον μεσοδακτύλιων πτυχών καθώς και ολόκληρου του ποδιού, για τυχόν φυσαλίδες, εκδορές και ρωγμές
- Καθημερινό πλύσιμο των ποδιών, και χρήση ειδικών σκευασμάτων φιλικά προς το δέρμα
- Αποφυγή έκθεσης των ποδιών σε υπερβολική θερμοκρασία και χημικές ουσίες
- Τακτική μηνιαία φροντίδα κάλων, σκληρύνσεων και όλων των πιθανών βλαβών, που ενδέχεται να εμφανιστούν στα πόδια και τα νύχια από εξειδικευμένο ποδολόγο.
Ο ρόλος του ποδολόγου, είναι να αναλάβει την τακτική παρακολούθησή και περιποίησή του, με γνώση και υπευθυνότητα, ώστε να μπορέσει, αν εντοπίσει συμπτώματα ή επιπλοκές, που χρήζουν ιατρικής παρακολούθησης, να παραπέμψει τον ασθενή άμεσα στον θεράποντα ιατρό, ο οποίος στη συνέχεια θα αναλάβει τη θεραπεία της πάθησης. Η σύγχρονη αντιμετώπιση του διαβητικού ποδιού, αλλά και όλων των επιπλοκών του σακχαρώδη διαβήτη, επιβάλλει μια πολυμέτωπη προσέγγιση, με εμπλοκή ιατρών, διαφόρων ειδικοτήτων.